Kanpō – medycyna, z której wywodzi się KOBIDO

Jak powszechnie wiadomo :), jeśli zaczynamy jakiś nowy temat, zgłębiamy go bardzo dokładnie.
Tak również jest z masażami japońskimi z pośród których jako pierwszy zagościł u nas masaż Kobido. Japońskie masaże znalazły już swoje stałe miejsce pośród innych i ma je w swojej ofercie wiele gabinetów. Jednak niezwykle trudno znaleść coś więcej na ich temat, jak również na temat medycyny z której się wywodzą. Pozwoliłam więc sobie przytoczyć informacje poszukanie w internecie na zagranicznych stronach. W poniższym artykule znajdą Państwo wiele ciekawostek o Kanpō, począwszy od jej historii aż do nastawienia do niej w czasach obecnych. Ja byłam bardzo zaskoczona … Polecam, to naprawdę interesująca lektura.

Masaże, podobnie jak w Medycynie Ajurwedyjskiej, stanowią jedynie pewną część ogromnej całości jaką jest Tradycyjna Medycyna Japońska, w skrócie określana jako TJM. Jej pierwotna nazwa nadal aktualna brzmi  jednak nieco inaczej. Medycyna Kanpō (漢方医学, Kanpō igaku), często znana po prostu jako Kanpō (漢方, chińska [medycyna]). Kanpō jest nauką o tradycyjnej medycynie chińskiej w Japonii, po jej wprowadzeniu w VII wieku, a następnie zaadaptowaniu i zmodyfikowaniu tak, aby pasowała do japońskiej kultury i tradycji. Tradycyjna medycyna japońska (TJM) wykorzystuje większość chińskich terapii, w tym akupunkturę, moxibustion (w Polsce znany jako moksa) tradycyjne chińskie ziołolecznictwo i tradycyjną terapię pokarmową. 

Dziś w Japonii Kanpō jest włączone do japońskiego narodowego systemu opieki zdrowotnej.
W 1967 r. Ministerstwo Zdrowia, Pracy i Opieki Społecznej zatwierdziło cztery leki Kanpō do refundacji w ramach programu National Health Insurance (NHI). W 1976 roku Ministerstwo Zdrowia, Pracy i Opieki Społecznej zatwierdziło 82 leki Kanpō. Liczba ta wzrosła do 148 ekstraktów preparatów Kanpō, 241 surowych leków i 5 surowych preparatów leków. [4]
Zamiast modyfikować formuły, jak w tradycyjnej medycynie chińskiej, japońska tradycja Kanpō używa ustalonych kombinacji ziół w znormalizowanych proporcjach zgodnie z klasyczną literaturą medycyny chińskiej. Leki Kanpō są produkowane przez różnych producentów. Jednak każdy lek składa się z dokładnie tych samych składników, zgodnie z metodologią standaryzacyjną Ministerstwa. Dlatego leki są przygotowywane w ściśle określonych warunkach produkcyjnych, które konkurują z firmami farmaceutycznymi. W październiku 2000 roku ogólnokrajowe badanie wykazało, że 72% zarejestrowanych lekarzy przepisuje leki Kanpō.[5] Nowe leki Kanpō są oceniane przy użyciu nowoczesnych technik oceny ich mechanizmu działania.

Zioła w medycynie Kanpō

14 wydanie Farmakopei Japońskiej (JP, Nihon yakkyokuhō) wymienia 165 składników ziołowych używanych w lekach Kampō.[6] Wiele produktów Kampō jest rutynowo testowanych pod kątem obecności metali ciężkich, czystości i zawartości drobnoustrojów w celu wyeliminowania wszelkich zanieczyszczeń. Leki Kampō są testowane pod kątem poziomu kluczowych składników chemicznych jako markerów kontroli jakości każdej receptury. Odbywa się to od zmieszania surowych ziół do produktu końcowego zgodnie ze standardami farmaceutycznymi Ministerstwa.

Grzyby lecznicze, takie jak Reishi i Shiitake, to produkty ziołowe o długiej historii stosowania. W Japonii grzyb Agaricus blazei jest bardzo popularnym ziołem, z którego korzysta blisko 500 000 osób.[7] W Japonii Agaricus blazei jest również najpopularniejszym ziołem używanym przez pacjentów z rakiem.[8] Drugim najczęściej używanym ziołem jest izolat z grzyba Shiitake, znany jako Active Hexose Correlated Compound.

Kanpō poza Japonią

W Stanach Zjednoczonych Kampō jest praktykowane głównie przez akupunkturzystów,  praktyków medycyny chińskiej, lekarzy naturopatów i innych specjalistów medycyny alternatywnej. Formuły ziołowe Kampō są badane w ramach badań klinicznych, takich jak badanie kliniczne Honso Sho-saiko-to (H09) w leczeniu zapalenia wątroby typu C w New York Memorial Sloan-Kettering Cancer Center[9] i marskości wątroby spowodowanej zapaleniem wątroby typu C w UCSD Liver Center.[10] Oba badania kliniczne są sponsorowane przez Honso USA, Inc., oddział Honso Pharmaceutical Co., Ltd., Nagoya, Japonia. Jedno z pierwszych źródeł ukazujących termin „Kampō” w jego współczesnym znaczeniu (James Curtis Hepburn: A Japanese and English Dictionary; with an English and Japanese Index. London: Trübner & Co., 1867, s. 177.)

Ciekawostki:

Historia Kanpō

Pochodzenie 

Według chińskiej mitologii, początki tradycyjnej medycyny chińskiej sięgają trzech legendarnych władców Fuxi, Shennong i Żółtego Cesarza.  Uważa się, że Shennong skosztował setek ziół, aby sprawdzić ich wartość leczniczą i wpływ na ludzki organizm oraz pomóc ludziom uwolnić się od cierpień.  Najstarszym zapisem skupiającym się wyłącznie na leczniczym zastosowaniu roślin był Shennong Ben Cao Jing, który powstał pod koniec I wieku p.n.e.  i mówi się, że sklasyfikował 365 gatunków ziół lub roślin leczniczych. Chińskie praktyki medyczne zostały wprowadzone do Japonii w VI wieku naszej ery. W 608 roku cesarzowa Suiko wysłała E-Nichiego, Fuku-Ina i innych młodych lekarzy do Chin.  Mówi się, że studiowali tam medycynę przez 15 lat.  Do 838 roku Japonia wysłała 19 misji do Tang China.  Podczas gdy urzędnicy badali struktury chińskiego rządu, lekarze i wielu japońskich mnichów przyswajało chińską wiedzę medyczną.

Wczesna japońska adaptacja

 W 702 AD Kodeks Taihō został ogłoszony jako adaptacja systemu rządowego chińskiej dynastii Tang. Wzywano do utworzenia uniwersytetu (daigaku), obejmującego szkołę medyczną z rozbudowanym programem szkoleniowym, ale z powodu nieustannej wojny domowej nigdy się to nie powiodło.  Cesarzowa Kōmyō (701–760) założyła Hidenin i Seyakuin w Świątyni Kōfuku (Kōfuku-ji) w Nara, dwie buddyjskie instytucje, które zapewniały bezpłatną opiekę zdrowotną i lekarstwa potrzebującym.  Przez stulecia japońscy mnisi buddyjscy byli niezbędni w przekazywaniu Japonii wiedzy medycznej z Chin oraz w zapewnianiu opieki zdrowotnej zarówno dla elity, jak i ogółu społeczeństwa. W 753 r. chiński ksiądz Jianzhen (po japońsku Ganjin), który był dobrze zorientowany w medycynie, przybył do Japonii po pięciu nieudanych próbach przekroczenia Morza Wschodniochińskiego w ciągu 12 lat.  Ponieważ był niewidomy, używał węchu do identyfikacji ziół.  Przywiózł teksty medyczne i dużą kolekcję Materia Medica do cesarskiego pałacu w Nara, którą ofiarował cesarzowi Shōmu w 756, 49 dni po śmierci cesarza.  Są one trzymane w skarbcu świątyni Tōdai (Tōdai-ji) znanym jako Shōsōin. W 787 AD „Nowo zrewidowana Materia Medica” (Xinxiu Bencao, 659 AD), która była sponsorowana przez Tang Imperial Court, stała się obowiązkowym tekstem na studiach medycznych w japońskim Ministerstwie Zdrowia. Wiele z 844 leków opisanych w tej książce nie było wówczas dostępne w Japonii.  Około 918 roku n.e. powstał japoński słownik medyczny zatytułowany „Japońskie nazwy (chińskiej) Materia Medica” (Honzō-wamyō), cytujący 60 chińskich prac medycznych. W okresie Heian, Tanba Yasuyori (912–995) opracował pierwszą japońską książkę medyczną, Ishinpō („Recepty z serca medycyny”), czerpiąc z licznych tekstów chińskich, z których niektóre zaginęły później. W okresie od 1200 do 1600 roku medycyna w Japonii stała się bardziej praktyczna.  Większość lekarzy stanowili mnisi buddyjscy, którzy nadal posługiwali się formułami, teoriami i praktykami wprowadzonymi przez wczesnych posłów z Tang China.

Wczesna rewizja 

 W XV i XVI wieku japońscy lekarze zaczęli uzyskiwać bardziej niezależne spojrzenie na medycynę chińską.  Po 12 latach studiów w Chinach Tashiro Sanki (1465–1537) stał się czołową postacią ruchu zwanego „Zwolennikami późniejszych osiągnięć medycyny” (Gosei-ha).  Szkoła ta propagowała nauki Li Dongyuana i Zhu Tanxi, które stopniowo zastępowały starsze doktryny z dynastii Song.  Manase Dōsan, jeden z jego uczniów, dostosował nauki Tashiro do warunków japońskich.  Opierając się na własnych obserwacjach i doświadczeniach, opracował książkę o medycynie wewnętrznej w ośmiu tomach (Keiteki-shū) i założył wpływową prywatną szkołę medyczną (Keiteki-in) w Kyōto.  Jego syn Gensaku napisał księgę studium przypadku (Igaku tenshō-ki) i opracował znaczną liczbę nowych receptur ziołowych.    Od drugiej połowy XVII wieku wyewoluował nowy ruch „Zwolennicy klasycznych metod” (Kohō-ha), który kładł nacisk na nauki i formuły chińskiego klasycznego „Traktatu o zaburzeniach spowodowanych przez zimno” (Shanghan Lun, w  japoński shōkan-ron).  Podczas gdy koncepcje etiologiczne tej szkoły były tak samo spekulatywne, oderwane od rzeczywistości jak te z Gosei-ha, podejścia terapeutyczne opierały się na obserwacjach empirycznych i doświadczeniu praktycznym.  Ten powrót do „klasycznych metod” został zainicjowany przez Nagoyę Gen’i (1628-1696) i propagowany przez wpływowych zwolenników, takich jak Gotō Gonzan (1659-1733), Yamawaki Tōyō (1705-1762) i Yoshimasu Tōdō (1702-1773).  ).  Yoshimasu jest uważany za najbardziej wpływową postać.  Akceptował każdą skuteczną technikę, bez względu na jej szczególne podłoże filozoficzne.  Diagnostyce jamy brzusznej Yoshimasu powszechnie przypisuje się odróżnienie wczesnej nowoczesnej tradycyjnej medycyny japońskiej (TJM) od tradycyjnej medycyny chińskiej (TCM).
W późniejszej części okresu Edo, wielu japońskich praktykujących zaczęło wykorzystywać elementy obu szkół.  Niektórzy, tacy jak Ogino Gengai (1737-1806), Ishizaka Sōtetsu (1770-1841) czy Honma Sōken (1804-1872), próbowali nawet włączyć zachodnie koncepcje i terapie, które dotarły do kraju dzięki lekarzom z  Holenderskiej placówki  handlowej Dejima (Nagasaki).  Chociaż medycyna zachodnia zyskała pewne pole w dziedzinie chirurgii, do XIX wieku nie było dużej konkurencji między szkołami „wschodnimi” i „zachodnimi”, ponieważ nawet zwolennicy „studiów holenderskich” (Rangaku) byli bardzo eklektyczni w swojej praktyce, uznając oba kierunki zależnie od potrzeb. 
Tradycyjna medycyna nigdy nie straciła swojej popularności w okresie Edo, ale weszła w okres gwałtownego upadku wkrótce po Przywróceniu Meiji.  W 1871 roku nowy rząd podjął decyzję o modernizacji szkolnictwa medycznego opartego na niemieckim systemie medycznym.  Począwszy od 1875 r. nowe badania lekarskie koncentrowały się na naukach przyrodniczych i zachodnich dyscyplinach medycznych.  W październiku 1883 roku prawo cofnęło licencje wszystkim dotychczasowym praktykującym praktykom tradycyjnym.  Pomimo utraty statusu prawnego, niewielka liczba tradycyjnych lekarzy nadal praktykowała prywatnie.  Niektórzy z nich, tacy jak Yamada Gyōkō (1808-1881), Asada Sōhaku (1813-1894) i Mori Risshi (1807-1885), zorganizowali „Stowarzyszenie na rzecz Zachowania Wiedzy [Tradycyjnej]” (Onchi-sha) i zaczęli  zakładać małe szpitale.  Jednak w 1887 roku organizacja została rozwiązana z powodu braku zgody na politykę wewnętrzną i śmierci czołowych postaci.  „Cesarskie Stowarzyszenie Lekarskie” (Teikoku Ikai), założone w 1894 r., również było krótkotrwałe.  W 1895 r. VIII Zgromadzenie Narodowe Sejmu zawetowało prośbę o kontynuowanie praktyki Kampō.  Kiedy Azai Kokkan (1848–1903), jeden z głównych działaczy, zmarł, ruch Kampō został prawie wytępiony.

Era wpływów zachodnich

 Wszelkie dalsze próby ratowania tradycyjnych praktyk musiały uwzględniać zachodnie koncepcje i terapie.  Dlatego też  absolwenci wydziałów medycznych, przeszkoleni w medycynie zachodniej, zaczęli propagować odradzanie tradycyjnych praktyk.  
W 1910 Wada Keijūrō (1872-1916) opublikował „Żelazny młot świata medycznego” (Ikai no tettsui).  Yumoto Kyūshin (1876–1942), absolwent Szkoły Medycznej Kanazawa, był pod takim wrażeniem tej książki, że został uczniem dr Wady.  Jego „Medycyna japońsko-chińska” (Kōkan igaku), opublikowana w 1927 roku, była pierwszą książką o medycynie Kanpō, w której do interpretacji klasycznych tekstów chińskich wykorzystano odkrycia medycyny zachodniej.  W 1927 roku Nakayama Tadanao (1895-1957) przedstawił swoje „Nowe badania nad Kanpō-Medycyną” (Kanpō-igaku no shin kenkyū).  Innym „nawróconym” był Ōtsuka Keisetsu (1900-1980), który stał się jednym z najsłynniejszych praktykujących Kampō XX wieku. 
To stopniowe odrodzenie było wspierane przez unowocześnienie formy dawkowania ziołolecznictwa.  W latach dwudziestych firma Nagakura Pharmaceutical Company w Osace zaczęła opracowywać suszone wywary w formie granulowanej.  Mniej więcej w tym samym czasie Tsumura Juntendō, firma założona przez Tsumurę Jūshę (1871–1941) w 1893 roku, założyła instytut badawczy, aby promować rozwój znormalizowanej medycyny Kampō.  Stopniowo te „japońsko-chińskie lekarstwa” (wakan-yaku) stały się standardową metodą podawania leków Kanpō. 
W 1937 nowi badacze, tacy jak Yakazu Dōmei (1905–2002) zaczęli promować Kanpō na tak zwanym „Seminarium Kanpō Uniwersytetu Takushoku”.  W seminariach, które trwały po wojnie, wzięło udział ponad 700 osób.  W 1938 r. na wniosek Yakazu powstała „Azjatycka Organizacja Medyczna”.   
W 1941 Takeyama Shinichirō opublikował swoje „Teorie o przywróceniu medycyny Kampō” (Kampō-ijutsu fukkō no riron, 1941).  W tym samym roku Yakazu, Ōtsuka, Kimura Nagahisa i Shimizu Fujitarō (1886-1976) ukończyli książkę zatytułowaną „Rzeczywista praktyka medycyny Kampō” (Kampō shinryō no jissai).  Włączając zachodnie nazwy chorób medycznych, znacznie rozszerzył użycie formuł Kampō.  Nowa wersja tego wpływowego podręcznika została wydrukowana w 1954 roku. Ta książka została również przetłumaczona na język chiński.  Całkowicie zmienioną wersję opublikowano w 1969 roku pod tytułem „Słownik medyczny praktyki Kampō” (Kampō Shinryō Iten).[3] 
W 1950 roku Ōtsuka Keisetsu, Yakazu Dōmei, Hosono Shiro (1899–1989), Okuda Kenzō (1884–1961) i inni przywódcy przedwojennego i powojennego ruchu odrodzenia Kampō założyli „Japońskie Towarzystwo Medycyny Orientalnej” (Nippon Tōyō Igakkai  ) z 89 członkami (2014: ponad 9000 członków).  W 1960 r. surowce do produkcji   leków wymienionych w Farmakopei Japońskiej (Nippon Yakkyoku-hō) otrzymały oficjalne ceny leków w ramach Narodowego Ubezpieczenia Zdrowotnego (NHI, Kokumin kenkō hoken).

Literatura:

1. Dharmananda, Subhuti. „Kampo Medicine: Praktyka chińskiej medycyny ziołowej w Japonii”. Instytut Medycyny Tradycyjnej. Źródło 12 grudnia 2010.
2. „Recepty z Serca Medycyny (Ishinpō)” . Narodowe Instytuty Dziedzictwa Kulturowego. Zarchiwizowane z oryginału 30 kwietnia 2020 r. Pobrano 25 sierpnia 2014 r.
3. Yamada, Terutane (1996). „Tradycja i genealogia medycyny Kampo”. Japanese Journal of Oriental Medicine (po japońsku). 46 (4): 505–518. doi:10.3937/kampomed.46.505. Źródło 25 sierpnia 2014.
4. Kotoe Katayama; i in. (2013). „Recepta leków Kampo w japońskim programie ubezpieczenia zdrowotnego” (PDF) . Oparta na dowodach medycyna komplementarna i alternatywna. Hindawi Publishing Corporation. 2013: 576973. doi: 10,1155/2013/576973. PMC 3914391. PMID 24550992. Źródło 25 sierpnia 2014.
5. „Status prawny medycyny tradycyjnej i medycyny komplementarnej / alternatywnej: przegląd na całym świecie” (PDF) . 2001. s. 155-159. Zarchiwizowane z oryginału (PDF) 27 września 2009 r. Pobrano 25 sierpnia 2014 r.
6. M. Matsuomoto; K. Inoue; E. Kajii (grudzień 1999). „Integracja tradycyjnej medycyny w Japonii: przypadek leków Kampo”. Terapie uzupełniające w medycynie. 7 (4): 254–5. doi:10.1016/S0965-2299(99)80012-0. ISSN 0965-2299. PMID 10709312. cytowany w: Garner-Wizard, Mariann (30 czerwca 2000). „Kampo — tradycyjna medycyna ziołowa Japonii” (PDF). Klips do ziół. Amerykańska Rada Botaniczna. Zarchiwizowane z oryginału (PDF) 26 września 2007 r. Pobrano 25 sierpnia 2014 r.
7. T. Takaku; Y. Kimura; H. Okuda (maj 2001). „Izolacja związku przeciwnowotworowego z Agaricus blazei Murill i jego mechanizm działania”. Dziennik Żywienia. 131 (5): 1409-13. doi:10.1093/jn/131.5.1409. PMID 11340091.
8. I. Hyodo; N. Amano; K. Eguchi (kwiecień 2005). „Ogólnopolskie badanie na temat medycyny komplementarnej i alternatywnej u pacjentów onkologicznych w Japonii”. Czasopismo Onkologii Klinicznej. 23 (12): 2645–54. doi:10.1200/JCO.2005.04.126. PMID 15728227.
9. „Badania kliniczne: Znajdź badanie kliniczne | Memorial Sloan Kettering Cancer Center” . Mskcc.org. Źródło 2015-02-24.
10. [1] Zarchiwizowane 03 kwietnia 2005, w Wayback Maszynie

Bożena Wilczyńska – Hoffmann